ازاله نجاست
بخشی از احکام عملی و فقهی |
فروع دین |
---|
نماز |
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
دیگر عبادتها |
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
احکام طهارت |
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
احکام مدنی |
وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
احکام خانواده |
ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
احکام قضائی |
قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
احکام اقتصادی |
عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
احکام دیگر |
حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنیها و آشامیدنیها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
جستارهای وابسته |
بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
اِزاله نجاست به معنای برطرف کردن نجاست است. ازاله نجاست از بدن و لباس نمازگزار و طوافکننده، موضع سجده، مسجد، قرآن، حرم امامان(ع)، بدن و کفن میت و اعضای وضو و غسل، واجب است اما قصد قربت در آن شرط نیست.
بنا به نظر مشهور فقهای شیعه ازاله نجاست از بدن حیوان، یکی از مطهرات است و جایی که بدن حیوانی به نجس آلوده شود، با برطرف کردن نجاست، بدن حیوان پاک میشود.
مفهومشناسی و اهمیت
ازاله نجاست، به معنای برطرف کردن نجاست، از چیزی است که در تماس با یکی از نجاسات دهگانه (خون، ادرار، مدفوع، مَنی، مردار، سگ، خوک، کافر، شراب و فُقّاع) یا در تماس با شی مُتَنَجِّس (چیزی که در تماس با نجاست، نجس شده است)، نجس شده است.
از ازاله نجاست بیشتر در بابهای طهارت و صلاة سخن گفته شده است. و در انجام آن، قصد قربت شرط نیست.
ازاله نجاست با یکی از مطهرات مانند آب، زمین و آفتاب انجام میشود. همچنین بنا بر نظر مشهور فقهای شیعه، بدن حیوانی که در تماس با نجاست یا متنجس نجس شده است، با ازاله عین نجاست از آن، پاک میشود.
احکام
ازاله نجاست از هر چیزی که در معرض استفاده و استعمال است امری مطلوب است و در مواردی نیز واجب است مانند:
- مساجد: ازاله نجاست از مسجد واجب فوری است و به تأخیر انداختن آن جایز نیست از اینرو در صورت تزاحم با واجبات دیگری مانند نماز وقتدار، بر آنها مقدم میشود. به فتوای فقهای شیعه، ازاله نجاست از مسجد واجب کفایی است. و به کسی که مسجد را نجس کرده، اختصاص ندارد؛ بلکه بر همه واجب است. مستند برخی از فقها در حکم وجوب ازاله از مساجد، آیه «مشرکان نجس هستند پس نباید به مسجد الحرام نزدیک شوند.» است. گفتهاند که در این حکم، بین مسجدالحرام و مساجد دیگر فرقی نیست.
- موضع سجده: بنا به نظر مشهور، ازاله نجاست از موضع سجده (جایی که نمازگزار پیشانیاش را بر آن میگذارد) از شرایط صحت نماز است. ابوصلاح حلبی از فقهای شیعه، ازاله نجاست از مواضع هفتگانه سجده را واجب دانسته است.
- نماز: ازاله نجاست از بدن حتی ناخن و مو و از لباس برای نماز، واجب بوده و از شرائط صحت نماز است. همچنین در نماز احتیاط، قضاء تشهد و محل سجده و نیز سجده سهو ازاله نجاست از بدن و لباس واجب است.
- طواف: طواف با لباس و بدن نجس جایز نیست از اینرو ازاله نجاست از آنها بر مُحرم واجب است. بنا به گفته یوسف بحرانی، ابنحمزه از فقهای شیعه، طواف در لباس و بدن نجس را مکروه دانسته است.
- قرآن و زیارتگاه امامان(ع): ازاله نجاست از قرآن، زیارتگاه امامان(ع) و هر چیزی که در دین اسلام تعظیم شده و از اهانت و تحقیر آن نهی شده، واجب است.
- بدن و کفن میت : ازاله نجاست از بدن میت و کفن نجس شده او، حتی اگر در قبر گذاشته شده باشد، واجب است. به گفته صاحب جواهر، محقق اردبیلی ازاله نجاست از بدن میت قبل از دفن را واجب دانسته است.
- اعضا وضو و غسل: برطرف کردن نجاست از اعضای وضو و غسل واجب است. چراکه طهارت اعضای وضو و غسل از شرایط صحت وضو و غسل است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ نگاه کنید به مؤسسة دایرة المعارف فقه الاسلامی، موسوعة الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت علیهمالسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱۰، ص۲۸۹.
- ↑ مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۱، ص۳۸۸.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۹۳.
- ↑ مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۸۹.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ غروی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۶.
- ↑ نگاه کنید به مؤسسة دایرة المعارف فقه الاسلامی، موسوعة الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت علیهمالسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱۰، ص۲۸۹.
- ↑ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۲۵؛ فقیه همدانی، مصباح الفقیه، ۱۳۷۶ش، ج۸، ص۵۶.
- ↑ مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۹۷.
- ↑ مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۱۹۷.
- ↑ مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۸۶.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۹.
- ↑ سوره توبه، آیه ۲۸.
- ↑ حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۳.
- ↑ شهید اول، الذکری، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۷؛ حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۱.
- ↑ حلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۰.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۷۶.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱۶، ص۸۶.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضره، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱۶، ص۸۷.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۹۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۵۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳، ص۱۰۱.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۹.
منابع
- امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیله، قم، مؤسّسة تنظیم ونشر آثار الإمام الخمینی، چاپ اول، ۱۴۳۴ق.
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بیتا.
- حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ۱۴۱۴ق. ج۳، ص۴۷۴.
- حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۹۱ق.
- حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۷ق.
- غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم، انتشارات لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
- مؤسسة دایرة المعارف فقه الاسلامی، موسوعة الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهلالبیت علیهمالسلام، قم، مؤسسة دایرة المعارف فقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش/۱۴۲۹ق/۲۰۰۸م.
- محقق اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البیان، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
- مظفر، محمدرضا،اصول الفقه، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ چهارم، ۱۳۷۰ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- همدانی، آقارضا، مصباح الفقیه، قم، المؤسسة الجعفریة لاحیاء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.